اثربخشی خانواده درمانی راه حل مدار – ساختاری در درمان ( قطع مصرف مواد) افراد وابسته به مواد، پیشگیری از عود آن و افزایش عملکرد خانواده

امروزه اعتیاد یک مشکل سلامتی بهداشت عمومی در سراسر جهان و در تمام کشورها محسوب می شود. در میان راهبردهای خاص برای درمان اختلال سوء مصرف مواد، خانواده درمانی توجه زیادی را در تحقیقات به خود جلب کرده است. با استفاده از خانواده درمانی، اثر گذاری سایر رویکردها افزایش می یابد. هدف این پژوهش تعیین اثربخشی خانواده درمانی راه حل مدار- ساختاری در درمان (قطع مصرف مواد) افراد وابسته به مواد، پیشگیری از عود آن و افزایش عملکرد خانواده می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مردهای متاهل وابسته به مواد سنین 20 تا 50 سال می باشد که در زمستان 1391 به خانه سلامت زیبا دشت در منطقه 22 شهر تهران مراجعه کرده اند. به منظور انتخاب نمونه، از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. از بین افراد متاهل وابسته به مواد، تعداد 30 مرد متاهل به صورت نمونه در دسترس انتخاب شد و بعد از همتاسازی، در دو گروه آزمایش (15 مرد متاهل) و کنترل (15 مرد متاهل) به صورت تصادفی جایگزین شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه دموگرافیک، آزمایش اعتیاد و ابزار سنجش خانواده استفاده شد. روایی و پایایی آزمایش اعتیاد و ابزار سنجش خانواده در مطالعات متعدد به تأیید رسیده است. از هر دو گروه پیش آزمون به عمل آمد. سپس الگوی درمانی (خانواده درمانی راه حل مدار-ساختاری) در طی 12 جلسه (5/1 ساعت) به صورت هفتگی برای گروه آزمایش اجرا شد و بعد از پایان 12 هفته، پس آزمون و پی گیری6 ماهه گرفته شد. برای تحلیل نتایج از آزمون آماری مجذور کای (x2) و تحلیل کواریانس چند متغیره (مانکووا) استفاده شد. نتایج نشان داد که خانواده درمانی راه حل مدار-ساختاری در درمان (قطع مصرف مواد) افراد وابسته به مواد، پیشگیری از عود آن و همچنین افزایش عملکرد کلی خانواده (p<0/0001) موثر است. این مداخله توانست به طور معناداری باعث قطع مصرف در افراد وابسته به مواد و همچنین پیشگیری از عود آن شود و به میزان قابل ملاحظه ای عملکرد کلی خانواده را افزایش دهد. خانواده درمانی یکی از ابزارهای مهم و محوری در درمان (قطع مصرف مواد) افراد وابسته به مواد محسوب می شود. این مطالعه نشان داد که در درمان (قطع مصرف مواد) افراد وابسته به مواد، پیشگیری از عود آن و همچنین افزایش عملکرد کلی خانواده، رویکردهای ترکیبی از جمله خانواده درمانی راه حل مدار- ساختاری، نسبت به رویکردهای منفرد، اثربخشی بیشتری دارد. کلیدواژه ها: خانواده درمانی راه حل مدار-ساختاری، عملکرد خانواده، مصرف مواد